ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΡΟΥ 2022
ΥΠΟΓΕΙΟ ΝΕΡΟ – ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΟΡΑΤΟ ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ
Τα υπόγεια ύδατα είναι αόρατα, αλλά η επίδρασή τους είναι ορατή παντού και πρέπει να τα έχουμε άμεσα στο νου μας.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Νερού στις 22 Μαρτίου 2022.
Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού είναι να γιορτάζει το νερό και να ενημερώνει για την ύπαρξη 2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν χωρίς πρόσβαση σε ασφαλές νερό.
Το θέμα που επιλέχθηκε να προβληθεί αυτή την χρονιά προς ευαισθητοποίηση είναι τα υπόγεια ύδατα. Ο τίτλος της καμπάνιας είναι «Υπόγεια νερά – κάνοντας το αόρατο ορατό». Το παρακάτω κείμενο αποτελεί την κεντρική αφήγηση της εκστρατείας:
Τα υπόγεια ύδατα είναι αόρατα, αλλά η επίδρασή τους είναι ορατή παντού.
Μακριά από τα μάτια μας, κάτω από τα πόδια μας, τα υπόγεια νερά είναι ένας κρυμμένος θησαυρός που εμπλουτίζει τη ζωή μας. Στα πιο ξηρά μέρη του κόσμου, μπορεί να είναι το μόνο νερό που έχουν οι άνθρωποι.
Σχεδόν όλο το γλυκό νερό στον κόσμο που βρίσκεται σε υγρή μορφή είναι υπόγεια ύδατα, υποστηρίζοντας την παροχή πόσιμου νερού, τα συστήματα υγιεινής, τη γεωργία, τη βιομηχανία και τα οικοσυστήματα.
Σε πολλά μέρη, οι ανθρώπινες δραστηριότητες υπερ-χρησιμοποιούν και μολύνουν τα υπόγεια ύδατα. Σε άλλα μέρη, απλά δεν ξέρουμε πόσο νερό υπάρχει εκεί κάτω.
Τα υπόγεια ύδατα θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Πρέπει να συνεργαστούμε για τη βιώσιμη διαχείριση αυτού του πολύτιμου πόρου.
Τα υπόγεια ύδατα μπορεί να μην είναι άμεσα ορατά, αλλά πρέπει να είναι άμεσα στο νου μας.
Τι είναι τα υπόγεια ύδατα;
Τα υπόγεια ύδατα είναι το νερό που βρίσκεται υπόγεια σε υδροφόρους ορίζοντες, οι οποίοι είναι γεωλογικοί σχηματισμοί από πετρώματα, άμμους και χαλίκια που συγκρατούν σημαντικές ποσότητες νερού. Τα υπόγεια νερά τροφοδοτούν πηγές, ποτάμια, λίμνες και υγροτόπους και διαρρέουν τους ωκεανούς. Τα υπόγεια νερά ανατροφοδοτούνται κυρίως από τη βροχή και τη χιονόπτωση που διεισδύουν στο έδαφος. Τα υπόγεια ύδατα μπορούν να εξαχθούν στην επιφάνεια με αντλίες και πηγάδια.
Γιατί είναι σημαντικά τα υπόγεια ύδατα;
Σχεδόν όλο το υγρό γλυκό νερό στον κόσμο είναι υπόγειο. Η ζωή δεν θα ήταν δυνατή χωρίς υπόγεια ύδατα. Οι περισσότερες άνυδρες περιοχές του κόσμου εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από αυτό. Τα υπόγεια ύδατα παρέχουν ένα μεγάλο ποσοστό του νερού που χρησιμοποιούμε για πόσιμο, αποχέτευση, παραγωγή τροφίμων και βιομηχανικές διεργασίες. Τα υπόγεια ύδατα είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικά για την υγιή λειτουργία των οικοσυστημάτων, όπως οι υγρότοποι και τα ποτάμια. Η υπερ-εκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων μπορεί να οδηγήσει σε αστάθεια του εδάφους και καθίζηση, και, σε παράκτιες περιοχές, σε διείσδυση θαλασσινού νερού κάτω από τη γη.
Οι ορατές επιπτώσεις των υπόγειων υδάτων:
Το αόρατο συστατικό του φαγητού
Η γεωργία είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής των παγκόσμιων πόρων γλυκού νερού και περισσότερο από το ένα τέταρτο της ενέργειας που χρησιμοποιείται παγκοσμίως δαπανάται για την παραγωγή και την προμήθεια τροφίμων. Η σίτιση ενός παγκόσμιου πληθυσμού που αναμένεται να φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2050 θα απαιτήσει αύξηση της παραγωγής τροφίμων κατά 60 τοις εκατό.
Περίπου το 40 τοις εκατό του συνόλου του νερού που χρησιμοποιείται για άρδευση προέρχεται από υδροφόρους ορίζοντες. Ειδικά σε χώρες με λειψυδρία, η παροχή φθηνής ενέργειας για την άντληση υπόγειων υδάτων για αρδευόμενη γεωργία μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση των υπόγειων υδάτων και μείωση της ποιότητας των υδάτων, με δυνητικά σοβαρές συνέπειες για όσους εξαρτώνται πλέον από την άρδευση των υπόγειων υδάτων. Επιπλέον, η χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων στη γεωργία αποτελεί σοβαρή απειλή για την ποιότητα των υπόγειων υδάτων.
Για παράδειγμα, τα νιτρικά άλατα είναι ο πιο κοινός ρύπος των υπόγειων υδάτινων πόρων παγκοσμίως. Η αποφυγή των προβλημάτων της εξάντλησης των υπόγειων υδάτων απαιτεί συνεκτικές πολιτικές για την ενέργεια, τη χρήση γης και την άρδευση. Η μείωση της σπατάλης τροφίμων μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο στη μείωση της κατανάλωσης νερού.
Μια πεπερασμένη πηγή
Υπάρχουν περιορισμοί στη χρήση των υπόγειων υδάτων, όπως η ποιότητα των υπόγειων υδάτων και το υψηλό κόστος άντλησης (από βαθείς υδροφόρους ορίζοντες). Επιπλέον, τα υπόγεια ύδατα δεν είναι πάντα διαθέσιμα σε επαρκείς ποσότητες στα μέρη όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ανθρώπινη ζήτηση για νερό. Για παράδειγμα, η περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού έχει τη χαμηλότερη κατά κεφαλήν διαθεσιμότητα νερού στον κόσμο, με τη χρήση υπόγειων υδάτων στην περιοχή να προβλέπεται να αυξηθεί κατά 30 τοις εκατό έως το 2050.
Ποιότητα και ρύπανση των υπόγειων υδάτων
Οι πιθανές απειλές για την ποιότητα των υπόγειων υδάτων είναι η φυσική (γεωγενής) μόλυνση και οι πηγές μόλυνσης από τη χρήση γης και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες (ανθρωπογενής μόλυνση).
Δύο από τους πιο διαδεδομένους γεωγονικούς ρύπους είναι το αρσενικό και το φθόριο. Η φυσική ρύπανση από αρσενικό στα υπόγεια ύδατα επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλες τις ηπείρους. Ως εκ τούτου, η ποιότητα των υπόγειων υδάτων πρέπει να αξιολογείται και να παρακολουθείται τακτικά.
Η ανθρωπογενής μόλυνση περιλαμβάνει τις επιπτώσεις της εντατικοποίησης της γεωργίας, της αστικοποίησης, της πληθυσμιακής αύξησης και της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα, σε ολόκληρη την Αφρική, η ποιότητα των υπόγειων υδάτων επηρεάζεται από κακές υποδομές υγιεινής και γεωργικές πρακτικές, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα νιτρικών και μικροβιακής μόλυνσης.
Στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, τα νιτρικά άλατα και τα φυτοφάρμακα αποτελούν μεγάλη απειλή για την ποιότητα των υπόγειων υδάτων: το 20% των υπόγειων υδάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) υπερβαίνει τα πρότυπα της ΕΕ για την καλή ποιότητα των υδάτων εξαιτίας της γεωργικής ρύπανσης.
Γιατί πρέπει να νοιαζόμαστε για τα υπόγεια ύδατα;
Τα υπόγεια ύδατα καταναλώνονται υπερβολικά σε πολλές περιοχές, όπου αντλείται περισσότερο νερό από τους υδροφόρους ορίζοντες από ό,τι ανατροφοδοτείται με τη βροχή και το χιόνι. Η συνεχής υπερβολική χρήση οδηγεί τελικά σε εξάντληση του πόρου.
Τα υπόγεια ύδατα είναι μολυσμένα σε πολλές περιοχές και η αποκατάσταση είναι συχνά μια μακρά και δύσκολη διαδικασία. Αυτό αυξάνει το κόστος επεξεργασίας των υπόγειων υδάτων και μερικές φορές εμποδίζει ακόμη και τη χρήση τους.
Σε άλλα μέρη, δεν γνωρίζουμε πόσα υπόγεια νερά βρίσκονται κάτω από τα πόδια μας, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσαμε να αποτύχουμε να αξιοποιήσουμε έναν δυνητικά ζωτικής σημασίας υδάτινο πόρο.
Η εξερεύνηση, η προστασία και η βιώσιμη χρήση των υπόγειων υδάτων θα είναι κεντρικής σημασίας για την επιβίωση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την κάλυψη των αναγκών ενός αυξανόμενου πληθυσμού.
Τι μπορούμε να κάνουμε για τα υπόγεια ύδατα;
Τα υπόγεια ύδατα ήταν πάντα κρίσιμης σημασίας αλλά δεν αναγνωρίζονταν πλήρως. Πρέπει να προστατεύσουμε τα υπόγεια ύδατα από τη ρύπανση και να τα χρησιμοποιούμε βιώσιμα, εξισορροπώντας τις ανάγκες των ανθρώπων και του πλανήτη.
Ο ζωτικός ρόλος των υπόγειων υδάτων στα συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης, στη γεωργία, στη βιομηχανία, στα οικοσυστήματα και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε κάθε μελλοντικό σχεδιασμό.
Γεγονότα και Αριθμοί
- Σήμερα 1 στα 4 άτομα ή 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο στερούνται ασφαλούς πόσιμου νερού.
- Σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ή 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι στερούνται ασφαλών υγειονομικών συνθηκών.
- Περισσότερα από 700 παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε μέρα από διαρροϊκές παθήσεις λόγω κακών υγειονομικών συνθηκών, κακής υγιεινής ή μη ασφαλούς πόσιμου νερού.
- 1 στα 3 άτομα ή 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν διαθέτουν βασικές εγκαταστάσεις για πλύσιμο των χεριών στο σπίτι.
- Σχεδόν τα μισά σχολεία του κόσμου δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις για πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό.
- Σε παγκόσμιο επίπεδο, τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν μολυσμένη πηγή πόσιμου νερού.
- Η καθολική πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, κατάλληλες υγειονομικές εγκαταστάσεις και καλύτερες συνθήκες υγιεινής θα μειώσει την παγκόσμια επιβάρυνση από ασθένειες κατά 10%.
https://www.worldwaterday.org/
https://www.unwater.org/water-facts/water-sanitation-and-hygiene/
